မြန်မာနိုင်ငံတွင်း အမျိုးသမီးဝါဒကို ကိုလိုနီခေတ်လွန်မှန်ပြောင်းဖြင့် ပြန်လည်ရှုမြင်ခြင်း

မြန်မာနိုင်ငံ၏ နွေဦးတော်လှန်ရေးသည် စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ဆန့်ကျင်သည့် နိုင်ငံရေးတိုက်ပွဲ တခုမျှသာ မဟုတ်တော့ပေ။ ယင်းသည် ရာစုနှစ်နှင့်ချီ၍ အမြစ်တွယ်နေသော ဖိနှိပ်မှုစနစ်တခုလုံး၏ အုတ်မြစ်ကို လှုပ်ခါလိုက်သည့် လူမှုတော်လှန်ရေးတရပ် ဖြစ်လာသည်။ ဤမီးလျှံများကြားတွင် အားအကောင်းဆုံးနှင့် အတောက်ပဆုံးသော မီးတောက်တခုမှာ အမျိုးသမီးများနှင့် လိင်စိတ်ကွဲပြားသူ (LGBTQ+) အသိုင်းအဝိုင်းက ဦးဆောင်နေသည့် တော်လှန်ထကြွမှုပင် ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဤလှုပ်ရှားမှုကို "အမျိုးသမီးဝါဒ" (Feminism) ဟူသော အနောက်တိုင်းမှ တင်သွင်းလာသည့် ဘောင်တခုတည်းဖြင့် ကြည့်ရှုခြင်းသည် ယင်း၏ နက်ရှိုင်းမှုနှင့် အစွန်းရောက်သဘောကို လျှော့ချရာရောက်ပေမည်။ စစ်မှန်သော နားလည်မှုရရှိရန်၊ စာရေးသူတို့သည် ဤလှုပ်ရှားမှုကို ကိုလိုနီခေတ်လွန်မှန်ပြောင်း (a decolonial lens) ဖြင့် ပြန်လည်ရှုမြင်ရန် လိုအပ်သည်။ ဤသို့ရှုမြင်မှသာ ယခုဖြစ်ပွားနေသည်မှာ နိုင်ငံခြားမှ တင်သွင်းလာသော "Feminism" ကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ဖို့ အသည်းအသန်ကြိုးစားရန် လိုနေခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ မြန်မာ့မြေပေါ်တွင် အသစ်စက်စက်၊ ပိုမိုပြည့်စုံပြီး အားကောင်းသော လွတ်မြောက်ရေးဒဿနတခုကို "မွေးဖွားခြင်း" (birthing) ဖြစ်ကြောင်း တွေ့မြင်နိုင်ပေမည်။

တော်လှန်ရေး၏ ရန်သူမှာ ဗိုလ်မင်းအောင်လှိုင် သို့မဟုတ် စစ်ကောင်စီမျှသာ မဟုတ်ဘဲ၊ ရန်သူအစစ်အမှန်မှာ "ကိုလိုနီခေတ်၏ အမွေဆိုး" (Coloniality) ဖြစ်သည်။ ဗြိတိသျှတို့ ထွက်ခွာသွားသော်လည်း၊ သူတို့ ချန်ထားခဲ့သည့် အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရား/ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုအားကောင်းသော နိုင်ငံတော်၊ တိုင်းရင်းသားများကို "အတွင်းကိုလိုနီ" (internal colony) အဖြစ် သတ်မှတ်၍ ခွဲခြားအုပ်ချုပ်သည့်စနစ်၊ သယံဇာတများကို ဗဟိုမှ လုယူသုံးစွဲသည့် စီးပွားရေးပုံစံ၊ ဖိုဝါဒပဓာနကျသော အာဏာတည်ဆောက်ပုံ စသည်တို့သည် ပုံစံတမျိုးဖြင့် ဆက်လက်ရှင်သန်နေခဲ့သည်။ တပ်မတော်နှင့် ဗဟိုအစိုးရများသည် ထိုကိုလိုနီယန္တရားကို အမွေဆက်ခံပြီး ပိုမိုရက်စက်ကြမ်းကြုတ်အောင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်သည်။ တပ်မတော်၏ အကြမ်းဖက်မှုသည် ကျား-မ (gender) နှင့် ခွဲခြား၍မရပေ။ အမျိုးသမီးများအပေါ် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုကို စစ်လက်နက်တခုအဖြစ် အသုံးပြုခြင်းသည် ယောက်ျားပီသမှု (masculinity) ကို အကြမ်းဖက်မှုဖြင့် တိုင်းတာသည့် ယင်းတို့၏ အတွေးအခေါ်မှ ဆင်းသက်လာသည်။ သို့သော် ကိုလိုနီခေတ်လွန်မှန်ပြောင်းဖြင့် ကြည့်လျှင် ဤသည်မှာ ပိုမိုနက်ရှိုင်းသည်။ ဌာနေတိုင်းရင်းသားအမျိုးသမီးများ၏ ခန္ဓာကိုယ်ကို တိုက်ခိုက်ခြင်းသည် သူတို့၏ နယ်မြေ (land)၊ ယဉ်ကျေးမှု (culture) နှင့် အနာဂတ်မျိုးဆက် (future) ကို သိမ်းပိုက်ရန် ကြိုးပမ်းသည့် ကိုလိုနီနယ်ချဲ့ခြင်း (colonizing act) တခုပင် ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဌာနေတော်လှန်အမျိုးသမီးများ၏ တိုက်ပွဲသည် "ကျား-မ တန်းတူညီမျှရေး" သက်သက်မဟုတ်ဘဲ၊ ယင်းသည်နယ်မြေ၊ အချုပ်အခြာအာဏာနှင့် ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်အတွက် ကိုလိုနီခေတ်လွန် လွတ်မြောက်ရေးတိုက်ပွဲ (a decolonial struggle for land, sovereignty, and self-determination) ဖြစ်သည်။

အနောက်တိုင်းမှလာသော "Feminism" သည် အရေးကြီးသော ကိရိယာတခု ဖြစ်သော်လည်း၊ ၎င်း သည် တခုတည်းသော အမှန်တရားမဟုတ်။ ဤတော်လှန်ရေး၏ အားအကောင်းဆုံးသော အပိုင်းမှာ အနောက်တိုင်းသီအိုရီများကို အသုံးချခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ မြန်မာ့မြေတွင် နစ်မြုပ်နေခဲ့သော ကိုယ်ပိုင်အသိပညာစနစ်များကို ပြန်လည်တူးဖော်ဖော်ထုတ်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ထဘီကို အလံအဖြစ် လွှင့်တင်ခြင်းသည် စစ်သားများ၏ အယူသည်းမှုကို အသုံးချသည့် "နည်းဗျူဟာ" တခုမျှသာ မဟုတ်ဘဲ၊ ယင်း သည် ကိုလိုနီခေတ်နှင့် စစ်အာဏာရှင်စနစ်က ဖိနှိပ်ထားသည့် အမျိုးသမီးများ၏ ဝိညာဉ်ရေးရာ စွမ်းအား (spiritual power) ကို ပြန်လည်အသက်သွင်းသည့် အသိပညာပိုင်းဆိုင်ရာ ထကြွမှု (epistemic insurrection) တခုဖြစ်သည်။ ထိုလုပ်ရပ် က "အမျိုးသမီးဆိုတာ အားနည်းတယ်၊ မသန့်ရှင်းဘူး" ဟူသော ဖခင်အုပ်စိုးမှုစနစ်၏ အဆိုကို တိုက်ရိုက်စိန်ခေါ်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။ စစ်ဘေးရှောင်စခန်းများတွင် စုပေါင်းထမင်းဟင်းချက်ပြုတ်ခြင်း၊ ဒဏ်ရာရရဲဘော်များကို ပြုစုစောင့်ရှောက်ခြင်း၊ စိတ်ဒဏ်ရာရသူများကို အချင်းချင်း နှစ်သိမ့်အားပေးခြင်း စသည့် စောင့်ရှောက်မှုဆိုင်ရာ လုပ်ရပ်များသည် တော်လှန်ရေး၏ "နောက်တန်းကိစ္စများ" မဟုတ်ပေ။ ယင်းတို့ကို နောက်တန်းဟု စဉ်းစားခြင်းသည် ဖိုဝါဒဖြစ်သည်။ နောက်တန်းမှလူများဟု စဉ်းစား၍ အတင်းရှေ့တန်းပို့ခြင်းသည် ဖိုဝါဒဖြစ်သည်။ ဗလပဓာနဝါဒ ဖြစ်သည်။ ယင်းဂရုတရားများသည် နိုင်ငံတော်၏ အကြမ်းဖက်မှုကို ငြင်းပယ်ပြီး၊ အပြန်အလှန်မှီခိုမှုနှင့် စာနာမှုအပေါ် အခြေခံသည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းအသစ်တခုကို လက်တွေ့တည်ဆောက်နေသည့် ကြိုတင်ပုံဖော်သည့် နိုင်ငံရေး (prefigurative politics) ၏ အဓိက လုပ်ဆောင်ချက်များ ဖြစ်သည်။ ဤသည်မှာ "စောင့်ရှောက်မှု ကျင့်ဝတ်" (Ethics of Care) ကို အခြေခံသည့် ဒေသဖွား ဖီးမစ်နစ်ဝါဒ၏ အနှစ်သာရပင် ဖြစ်သည်။

ဤတော်လှန်ရေးမှ မွေးဖွားလာမည့် ဖီးမစ်နစ်ဝါဒသည် နိုင်ငံတော် အဆောက်အအုံအတွင်း၌ အမျိုးသမီးကိုယ်စားလှယ်နေရာ ပိုမိုရရှိရေးကိုသာ ရည်မှန်းမည်မဟုတ်ဘဲ၊ နိုင်ငံတော်ဆိုသည့် ကိုလိုနီခေတ်က အမွေဆိုးဖြစ်သော တည်ဆောက်ပုံကိုယ်တိုင်ကို မေးခွန်းထုတ်ရသည်။ အမျိုးသမီးများဦးဆောင်သည့် ဒေသခံ ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ (ပအဖ) များ၊ တိုင်းရင်းသားအမျိုးသမီးကွန်ရက်များ၏ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် စည်းလုံးညီညွတ်မှုများ၊ လိင်စိတ်ကွဲပြားသူများ ဖန်တီးထားသည့် လုံခြုံသော ဒစ်ဂျစ်တယ် ကွန်ရက်များသည် ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုမရှိသော၊ အလျားလိုက်ဆက်ဆံရေး (horizontal relationship) အပေါ် အခြေခံသည့် အုပ်ချုပ်ရေးပုံစံသစ်များ၏ သန္ဓေသားလောင်းများ ဖြစ်သည်။ LGBTQ+ နှင့် အလုပ်သမများအတွက် မစဉ်းစား၍ မရ။ ရန်ကုန်က အမျိုးသမီးအတွက် ထိပ်တန်းထိုင်ခုံက ပြဿနာဖြစ်နိုင်သော်လည်း စစ်ရှောင်အမျိုးသမီးက ကလေးကို ထမင်းကျွေးရန် ပြဿနာဖြစ်နိုင်သည်။ ဌာနေအမျိုးသမီးတဦးအတွက် ဘာသာစကား ပြဿနာ ကြုံရချိန် ရိုဟင်ဂျာအမျိုးသမီးမှာ လူဟု သတ်မှတ်ခံရရန်ပင် ခက်နေနိုင်သည်။ NGO များ၏ Project များထဲတွင် မိန်းမသုံးပစ္စည်းဝေရန်နှင့် ထိုင်ခုံရရန်သာ များနေပြီဆိုပါလျှင် ခဏပြန်ရပ်၍ ဒါတွေကို ထည့်စဉ်းစားရမည်။ မတူညီမှုကို ထိတွေ့ရမည်။ ဤသည်မှာ စာရွက်ပေါ်တွင် ရေးဆွဲမည့် "ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု" မဟုတ်ဘဲ၊ လက်တွေ့ဘဝတွင် ရက်လုပ်နေသည့် "လူသားဆက်ဆံရေးများ၏ ဖက်ဒရယ်စနစ်" (a federalism of the flesh) ဖြစ်သည်။
 

မြန်မာနိုင်ငံ၏ စစ်မီးလျှံများကြားမှ ပေါ်ထွက်လာနေသည်မှာ အနောက်တိုင်းမှ ချေးငှားထားသော အတွေးအခေါ် တခုဖြစ်ရန် မဟုတ်။ ထိုအရာ သည် မြေပြင်မှပေါက်ဖွားလာသော၊ သမိုင်း၏ ဒဏ်ရာဒဏ်ချက်များကို လောင်စာအဖြစ် အသုံးပြု၍၊ စောင့်ရှောက်မှုကို လက်နက်၊ စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို သံချပ်ကာအဖြစ် ဝတ်ဆင်ထားသည့် လွတ်မြောက်ရေးဒဿနတခု ဖြစ်သည်။ ဤလှုပ်ရှားမှုသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက်သာမက၊ ကမ္ဘာတဝှမ်းရှိ ဖိနှိပ်ခံပြည်သူများအတွက်ပါ မျှော်လင့်ချက်၏ မီးရှူးတိုင်တခု ဖြစ်လာပေလိမ့်မည်။ နိုင်ငံတော်၏ ပြာပုံများကြားမှ အနာဂတ်ကမ္ဘာသစ်တခုကို မွေးဖွားပေးမည့် သက်စောင့်ဓာတ်မွေးမြူခြင်းပင်တည်း။